Leiderschap betekent aan het roer staan. Maar het is een stuk meer dan dat. Het gaat net zo goed om het motiveren, sturen en inspireren van mensen, met als doel om samen doelen te bereiken. De manier waarop men dit doet, hangt af van de stijl van leiderschap die wordt gehanteerd. Dit kan een diepgaande invloed hebben op de prestaties en tevredenheid van het team. Hier lichten we in het kort vijf verschillende leiderschapsstijlen toe, met theoretische en praktische inzichten over hoe je als leider het beste uit jezelf en je team kunt halen.
1. Transformationeel leiderschap
Deze stijl van leiderschap is op het specifiek gericht op het inspireren van teamleden. Niet alleen om zichzelf te overstijgen, maar ook een sterk gevoel van visie en enthousiasme teweeg te brengen.
Transformationele leiders worden ze ook wel genoemd; ze zijn charismatisch, stimuleren innovatie en creativiteit, en zijn vaak betrokken bij de persoonlijke ontwikkeling van hun teamleden. Een stijl die bijzonder effectief is in omgevingen die snel veranderen en waar flexibiliteit vraagt om een hoge mate van aanpassingsvermogen en proactief handelen.
2. Transactioneel leiderschap
De focus van transactioneel leiderschap ligt net even ergens anders. Deze stijl is gebaseerd op duidelijke afspraken, meestal waarbij goede prestaties worden beloond en slechte prestaties worden beoordeeld, mogelijk met sancties. Het is een methode die nog altijd goed kan werken in gestructureerde, voorspelbare omgevingen waar duidelijke regels en procedures de overhand hebben. Transactioneel leiderschap komt geregeld voor in werkvelden zoals de productie, militaire operaties, en grote bureaucratische organisaties.
3. Participatief leiderschap
Ook wel bekend als democratisch leiderschap, dit is een leiderschapsstijl waarbij de leider besluitvormingsprocessen deelt met de groep. Het doel is om consensus en betrokkenheid te bevorderen. Een stijl die effectief is voor meer tevredenheid van medewerkers en een stimulans te geven in het realiseren van creatieve oplossingen. Wel kan deze stijl iets trager zijn in termen van besluitvorming.
4. Autocratisch leiderschap
Deze stijl kenmerkt zich het meest door individuele controle, over alle beslissingen, met vrij weinig tot geen input van de teamleden. Dit is het soort leiderschap dat het meest effectief in situaties waarin snelle beslissingen noodzakelijk zijn en in crisissituaties waarin geen tijd is voor uitgebreide groepsdiscussie.
Een verantwoordelijke leider met de mokerslag kan met deze leiderschapsstijl zorgen voor serieuze wendingen die vereist zijn om de zaken boven water te houden.
5. Situationeel leiderschap
Ontwikkeld door Paul Hersey en Ken Blanchard, stelt deze stijl dat de effectiefste leiders hun aanpak aanpassen aan de volwassenheid van de teamleden in termen van hun vermogen om verantwoordelijkheden te dragen. Dit vereist van de leider om flexibel te zijn en stijlen te wisselen, afhankelijk van de context en de behoeften van het team.Werken aan een theoretische en praktische basis voor het ontwikkelen en verfijnen van jouw leiderschapsstijl? Al dit en meer komt aan de beurt in de Post-HBO opleidingen van Inzicht. Centraal hierbij staat de verdieping op zowel IQ (cognitief), EQ (emotioneel) en BQ (bewustzijnsniveau). Coaching bij Inzicht helpt je om als leider flexibeler en effectiever worden en je eigen unieke leiderschapsstijl te ontwikkelen.